Ontwikkelingen buitengebied en landbouw

De bodem in de Krimpenerwaard bestaat voor een groot deel uit veen. Deze bodem daalt. Dat gebeurt door inklinking (de grond krimpt door minder water of droogte) en door oxidatie (veen verbrandt als het in aanraking komt met de zuurstof in de buitenlucht). Daardoor wordt de veenlaag dunner. Dit geeft schade aan woningen en wegen. Ook is het een groot probleem voor agrariërs. Verder heeft het negatieve effecten op de waterveiligheid en het watersysteem. Daarom is het remmen van de bodemdaling een belangrijke opgave.

Er komen steeds minder soorten planten en dieren, ook in de Krimpenerwaard. Het is belangrijk voor de natuur dat we de biodiversiteit weer vergroten. Insecten en bijen zorgen voor bestuiving en zijn voedsel voor andere dieren. En biodiversiteit is belangrijk voor schone lucht, schoon water en de natuurlijke beheersing van ziekten en plagen in de polder.

Het aantal weidevogels in het hele land neemt flink af. In de Krimpenerwaard wordt hard gewerkt om te zorgen dat het aantal weidevogels weer toeneemt. We zien dat in delen van de Krimpenerwaard het nemen van andere maatregelen om het land te beheren helpt. Door het toepassen van weidevogelbeheer op meer stukken land, wordt de Krimpenerwaard nog aantrekkelijker voor de weidevogels.

Er komt stikstof in de lucht, onder andere door mest. Ook maakt mest de bodem voedselrijker. Daardoor worden plantensoorten die hier niet tegen kunnen verdrukt door soorten die hier wel tegen bestand zijn. De diversiteit aan planten- en daarmee diersoorten neemt af. Ook broeikasgassen als methaan en CO2 (koolstofdioxide) willen we terugdringen. Deze dragen bij aan klimaatverandering. Methaan wordt afgegeven door dieren tijdens hun voedselvertering. CO2 komt vrij uit veengrond door oxidatie (veen verbrandt als het in aanraking komt met de zuurstof in de buitenlucht). Dit proces kan worden afgeremd door de bodem natter te houden.

Om de waterkwaliteit te verbeteren is het van belang om de uitstoot van milieuvreemde stoffen te voorkomen. Denk bij milieuvreemde stoffen aan bestrijdingsmiddelen, medicijnresten, PFAS, micro- en nano-plastics. Ook is het belangrijk om de uitstoot van meststoffen als stikstof en fosfaat te verminderen. Daarnaast helpt het om sloten en slootkanten zoveel mogelijk natuurvriendelijk te beheren. 

Klimaatadaptatie is het aanpassen aan het klimaat dat verandert. Er komen meer en langere periodes van droogte en het gaat vaker en harder regenen. We moeten toe naar een water- en bodemsysteem dat met die veranderingen om kan gaan. Een goede en slimme samenwerking en inrichting op het gebied van het water- en bodembeheer is hiervoor belangrijk. Het is ook van belang om het huidige watersysteem te behouden en versterken, zoals onze dijken. Bij een hoog waterpeil moeten we het water zo veel mogelijk ruimte geven. Verder moeten we de vraag naar water en het gebruik ervan zo veel mogelijk beperken.

Bij ruimtelijke ontwikkelingen is het belangrijk om uit te gaan van de natuurlijke omstandigheden van water en bodem. Ruimtelijke ontwikkelingen zijn onder andere woningbouw, bedrijventerreinen, natuur en waterwinning. Ook zijn de natuurlijke omstandigheden van water en bodem van belang bij het nadenken over hoe we nu de grond gebruiken, zoals door bijvoorbeeld de landbouw. Water- en bodemsturend draagt bij aan de kwaliteit van het gebied. En het zorgt ervoor dat het beheer en de kosten van gebouwen en openbare voorzieningen beheersbaar blijven.

Er verandert veel voor agrariërs. We willen met elkaar zorgen voor een toekomstbestendige landbouw in de Krimpenerwaard, waarbij agrariërs ook genoeg kunnen verdienen. Een goede boterham, nu en in de toekomst, zonder per se vast te houden aan de huidige bedrijfsopzet en werkwijze. Belangrijk voor een goed toekomstperspectief is ook landbouw die een gezonde bodem en natuur ondersteunt. We willen dat er voor de volgende generatie agrariërs ook een toekomst is in de Krimpenerwaard. 

In 2024 werken we met de regiegroep aan een startbeslissing voor de gemeente Krimpenerwaard. Daarin geven we aan welke mogelijkheden er zijn om met de verschillende opgaven voor het buitengebied om te gaan. Daarna maken we keuzes waar we aan gaan werken. We zijn gestart met verschillende projecten en werken samen.

Projecten

Om ook nu al resultaat te boeken voeren we waar mogelijk al (proef)projecten uit, zoals:

1. Waterinfiltratiesystemen (WIS) Krimpenerwaard: Er zijn verschillende polders waar we waterinfiltratiesystemen aanleggen, zoals in polder Stein-Zuid. Hiermee gaan we bodemdaling tegen. En het helpt om CO2-uitstoot uit het veen te verminderen. Gerichte waterinfiltratie in de weilanden helpt ook weidevogels. Er zijn nog wel aandachtspunten, zoals mogelijke wateroverlast en voldoende zoet water in de toekomst.
    
2. Klei in veen Krimpenerwaard: Het waterschap Schieland en de Krimpenerwaard gaat een pilot uitvoeren met klei in veen. Eerder deden we al goede ervaringen op in Proeftuin Krimpenerwaard. Het aanbrengen van kleigrond in veen remt het afbraakproces van veen en vermindert zo de CO2-uitstoot uit de bodem.
    
3. Pilot Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB-pilot): Deze pilot gaat over het agrarisch waterbeheer. Het verhogen van het slootwaterpeil is één van de manieren om de grondwaterstand te verhogen en zo bodemdaling en CO2 uitstoot tegen te gaan. De haalbaarheid en de gevolgen van een hoge grondwaterstand zijn nog niet duidelijk. Welke effecten heeft het verhogen van het waterpeil op de bedrijfsvoering van melkveehouders? Welke invloed heeft het op de biodiversiteit, oeverstabiliteit en de waterkwaliteit? Met de GLB-pilot zoeken we naar antwoorden op deze vragen.
    
4. Agrarisch natuurbeheer: Meer dan 100 deelnemende agrariërs in de gemeente Krimpenerwaard zetten zich in voor de weidevogelpopulatie, in samenwerking met Weidehof Boerennatuur. Zij leveren maatwerk in het maaien van graslanden en het beheer van slootkanten en watergangen. Ook monitoren ze de weidevogelstand, samen met vrijwilligers. Daarnaast wordt er vanaf 2024 samen met boeren gewerkt aan het opstarten van pilots met kruidenrijk grasland. Dit bevordert de biodiversiteit en is beter voor de bodem. Terwijl het ook een gezond verdienmodel voor boeren kan opleveren.

Samenwerking

We werken samen met de agrarische sector aan toekomstperspectieven voor (jonge) boeren. Zoals in:

1. Weidehof: in samenwerking met Weidehof Boerennatuur en boeren die zich bij hen hebben aangesloten, werken we aan agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Dat houdt in: maatwerk in het maaien van graslanden voor weidevogels. En het aanpassen van het beheer van slootkanten en watergangen. Ook monitoren we de weidevogelstand. Meer dan 100 deelnemende agrariërs zetten zich in voor de weidevogelpopulatie. Het weidevogelbeheer via Weidehof wordt voor een belangrijk deel gefinancierd door de provincie. Het beheer wordt ondersteund door vrijwilligers van de natuur- en vogelwerkgroep Krimpenerwaard.
    
2. Korte Ketens: De agrariërs in de gemeente Krimpenerwaard hebben een belangrijke rol in de voedselvoorziening. De gemeente stimuleert dat meer (voedsel)producten uit ons gebied terecht komen bij onze inwoners. Korte ketens tussen productie en verbruik maken de cirkel rond. Daarbij koppelt de gemeente initiatieven voor korte ketens aan initiatieven voor recreatie en toerisme. De gemeente zoekt hiervoor o.a. de samenwerking met de Voedselfamilie Krimpenerwaard en Rotterdam de Boer.

Stein-Zuid

Project Stein-Zuid ligt tussen Gouda, Haastrecht, Hekendorp, de Hollandsche IJssel en de spoorlijn Gouda-Woerden. Deze polder is een open weidelandschap, waar 3 boeren actief zijn. De boeren zijn, samen met gemeente, provincie en waterschap, aan de slag voor een toekomstbestendige landbouw.

Subsidies

• Subsidie voor plattelandsontwikkeling (LEADER)
• Subsidieregelingen van provincie Zuid-Holland, zoals ‘agrarische structuurversterking’, ‘initiatieven voor vitale landbouw’, ‘landbouwadvies’, waterinfiltratiesystemen en verduurzamingsmaatregelen veenweiden’.
• Provinciale regelingen voor gemeenschappelijk landbouwbeleid, de GLB-regelingen.
• Subsidies van de Rijksoverheid.

Meedenken over toekomst agrarisch bedrijf

Het zoeken naar een goede toekomst voor uw bedrijf of wellicht stoppen met uw bedrijf betekent dat u denkt over verandering. Misschien wilt u iets heel anders gaan doen. Of zoekt u nieuwe inkomsten naast uw huidige bedrijfsvoering. Of denkt u aan bedrijfsovername. Dit zijn ingewikkelde keuzes. Het programma Mijn Koers heeft al verschillende agrarische bedrijven geholpen om stappen te zetten.

Daarnaast denkt de gemeente graag met u mee om agrarische of andere activiteiten op uw bedrijfslocatie mogelijk te maken. We vinden het wel belangrijk dat uw plan past in de omgeving van uw bedrijf. Niet iedereen kan bijvoorbeeld recreatief ondernemer worden, nieuwe woningen bouwen of bijvoorbeeld een caravanopslag realiseren. We helpen u daarom graag met maatwerk.

U kunt hierover contact opnemen met een van onze medewerkers van landbouw of vergunningverlening. Dit kan via ons Klant Contact Centrum (KCC) via telefoonnummer 14 0182.

Ondersteuning bij problemen en zorgen

De zorgen over en in de agrarische sector zijn groter dan ooit. Verschillende factoren kunnen veel effect hebben op agrariërs. Denk aan veranderende wetgeving, omschakeling naar een andere bedrijfsvoering en werkwijze, zorgen om bedrijfsopvolging, financiële problemen, hoge werkdruk en meer. Dit kan leiden tot stress, een depressief gevoel of geestelijke problemen. Onderstaande organisaties kunnen daarbij ondersteuning bieden:

• TABOER -  Als onafhankelijk loket biedt TABOER een luisterend oor en helpt bij het vinden van een passende zorgverlener.
   
• Christen Contact Agrarisch – Deze organisatie kan door middel van Pastorale Agrarische Coaching helpen bij problemen rond bedrijfsopvolging of bedrijfsbeëindiging, bij zorgen rondom persoonlijke (psychische) omstandigheden of financiën, en bij vragen over samenwerkingsvormen (VOF, maatschap).